مقدمه

شاید برایتان سوال باشد که در آینده، مشاغل به چه سمتی می‌روند و چه مهارت‌هایی می‌تواند شما را در بازار کار رقابتی‌تر کند. گزارش آینده مشاغل ۲۰۲۵، که توسط مجمع جهانی اقتصاد منتشر شده، دقیقاً به همین سوالات پاسخ می‌دهد. این گزارش از نظرسنجی بیش از ۱٬۰۰۰ کارفرما در ۵۵ کشور و ۲۲ صنعت به دست آمده است و تصویری از تغییرات گسترده بازار کار ارائه می‌دهد. عواملی مثل پیشرفت‌های فناوری، نوسانات اقتصادی، تغییرات جمعیتی و حرکت به سمت انرژی‌های سبز، نقش مهمی در این تغییرات دارند.

چه عواملی بازار کار را متحول می‌کنند؟

طبق این گزارش، پنج عامل کلیدی بازار کار را شکل می‌دهند:

1. پیشرفت‌های فناوری: فناوری، خصوصاً در زمینه هوش مصنوعی مولد و یادگیری ماشین، صنایع را دگرگون کرده است. مثلاً امروزه ابزارهایی مثل ChatGPT، در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار گرفته و روند تولید محتوا یا تحلیل داده را ساده‌تر کرده است. این پیشرفت‌ها باعث ایجاد تقاضای بیشتر برای متخصصان هوش مصنوعی و تحلیلگران داده شده است.
2. انتقال به انرژی‌های سبز: تمرکز بر روی پایداری و انرژی‌های تجدیدپذیر در حال افزایش است. برای مثال، رشد پروژه‌های بزرگ در حوزه انرژی خورشیدی یا بادی نه تنها به کاهش کربن کمک می‌کند، بلکه فرصت‌های شغلی جدیدی مثل مهندسان انرژی‌های تجدیدپذیر یا متخصصان پایداری ایجاد می‌کند.
3. تغییرات اقتصادی و جغرافیایی: جهانی‌سازی و سیاست‌های اقتصادی مثل جنگ‌های تجاری یا تغییر زنجیره تأمین، بازار کار را تحت تأثیر قرار می‌دهد. برای نمونه، در برخی مناطق جهان، افزایش تقاضا برای نیروی کار فناوری محور مشهود است، در حالی که در سایر مناطق، مشاغل تولیدی کاهش می‌یابند.
4. عدم قطعیت اقتصادی: نوسانات اقتصادی ناشی از همه‌گیری کرونا یا تغییرات بازارهای جهانی، باعث شده کارفرمایان به استخدام‌های انعطاف‌پذیرتر و استراتژی‌های نیروی کار متمرکز شوند.
5. تغییرات جمعیتی: جمعیت‌شناسی نیز نقش مهمی دارد. در کشورهایی که جمعیت جوان زیادی دارند، تقاضا برای مشاغل مرتبط با فناوری و آموزش بالاست، در حالی که در کشورهای پیرتر، فرصت‌های بیشتری در حوزه سلامت و مراقبت ایجاد می‌شود.

کدام مشاغل رشد خواهند کرد؟

بر اساس این گزارش، مشاغل فناوری و پایداری بیشترین رشد را خواهند داشت. به عنوان مثال:

• متخصصان هوش مصنوعی و یادگیری ماشین: این حوزه تا سال ۲۰۲۵ رشد ۲۷ درصدی خواهد داشت.
• مهندسان انرژی‌های تجدیدپذیر: تقاضا برای این مشاغل ۲۲ درصد افزایش می‌یابد.
• تحلیلگران داده و دانشمندان داده: تقاضا برای این افراد با رشد ۱۵ درصدی همراه خواهد بود.

در مقابل، مشاغلی که تکراری و اداری هستند، مثل دستیاران اداری، ممکن است کاهش پیدا کنند.

مهارت‌های کلیدی برای موفقیت در آینده

آینده بازار کار فقط به شغل شما وابسته نیست، بلکه مهارت‌هایی که دارید بسیار تعیین‌کننده است. بر اساس این گزارش:

• مهارت‌های تحلیلی مثل حل مسئله و تفکر خلاق، اهمیت زیادی پیدا می‌کنند.
• تاب‌آوری و انعطاف‌پذیری در شرایط چالش‌برانگیز، از جمله مهارت‌های ضروری خواهد بود.
• مهارت‌های نرم مثل رهبری، گوش دادن فعال، و همدلی نیز همچنان مورد توجه خواهند بود. برای مثال، در صنعت آموزش، معلمانی که بتوانند از فناوری برای بهبود یادگیری استفاده کنند، تقاضای بیشتری خواهند داشت.

چگونه سازمان‌ها آماده می‌شوند؟

کارفرمایان برای هماهنگی با این تغییرات، روی بازآموزی و ارتقای مهارت‌های کارکنان سرمایه‌گذاری می‌کنند. به عنوان نمونه:

• برنامه‌های بازآموزی: شرکت‌هایی مثل آمازون برنامه‌های بزرگی برای آموزش مهارت‌های جدید به کارمندان خود راه‌اندازی کرده‌اند.
• کار انعطاف‌پذیر: بسیاری از کارفرمایان با مدل‌های کاری ترکیبی (حضوری و دورکاری) نیروهای متخصص را جذب و حفظ می‌کنند.
• همکاری با مؤسسات آموزشی: کارفرمایان با دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی همکاری می‌کنند تا برنامه‌های درسی با نیازهای صنعت همسو شود.

نتیجه‌گیری

گزارش آینده مشاغل ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که برای پیشرفت در این دنیای در حال تغییر، هم نیروی کار و هم کارفرمایان باید آماده باشند. تغییرات بازار کار، اگرچه چالش‌برانگیز است، اما فرصت‌های بسیاری هم برای کسانی که مهارت‌های مناسب دارند فراهم می‌کند. آیا شما آماده‌اید که در این مسیر پیشرو باشید؟

منبع

World Economic Forum