مقدمه

انقلاب هوش مصنوعی (AI) در حال تغییر شکل دنیای ماست، از نحوه کار و ارتباط گرفته تا نحوه زندگی. این تحول عظیم، فرصت‌ها و چالش‌های بی‌سابقه‌ای را برای همه، از جمله زنان، به ارمغان می‌آورد. در حالی که هوش مصنوعی پتانسیل ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و کاهش تبعیض را دارد، نگرانی‌هایی نیز در مورد تشدید نابرابری‌های موجود و ایجاد شکاف‌های جدید وجود دارد.

به بهانه روز جهانی زن، فرصتی مناسب برای توجه به نقش هوش مصنوعی در برابری جنسیتی و احقاق حقوق زنان داریم. در این مقاله، به بررسی این موضوع می‌پردازیم که آیا هوش مصنوعی می‌تواند به برابری جنسیتی کمک کند یا خیر.

هوش مصنوعی و فرآیند استخدام

مطالعات نشان می‌دهد که هوش مصنوعی می‌تواند به کاهش تبعیض جنسیتی در فرآیند استخدام کمک کند. برای مثال، استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی در غربالگری رزومه‌ها می‌تواند به طور بالقوه باعث کاهش سوگیری‌های ناخودآگاه بر اساس جنسیت شود (۱). با تمرکز بر مهارت‌ها و تجربیات به جای جنسیت، هوش مصنوعی می‌تواند به زنان فرصت برابرتری برای کسب موقعیت‌های شغلی مناسب ارائه دهد.

هوش مصنوعی و تبعیض جنسیتی

این سکه روی دیگری نیز دارد. الگوریتم‌های هوش مصنوعی با داده‌ها آموزش می‌بینند و اگر این داده‌ها بازتاب‌دهنده تبعیضات موجود در جامعه باشند، الگوریتم نیز این تبعیضات را یاد می‌گیرد و تکرار می‌کند(۲).

برای مثال، اگر داده‌های آموزشی نشان دهند که زنان به طور سنتی در مشاغل کم‌درآمد مشغول به کار بوده‌اند، الگوریتم ممکن است زنان را برای مشاغل پردرآمد مناسب نداند.

همچنین، هوش مصنوعی ممکن است جایگزین شغل‌هایی شود که عموماً توسط زنان اشغال شده‌اند، مانند منشی‌گری و کارهای تکراری. طبق یک تحلیل، حدود ۸۰ درصد از شغل‌های زنان در معرض اتوماسیون قرار دارند(۳). این موضوع می‌تواند به افزایش شکاف جنسیتی در بازار کار بیانجامد.

هوش مصنوعی و فرصت‌های شغلی جدید

با این حال هوش مصنوعی می‌تواند فرصت‌های جدیدی برای زنان ایجاد کند. به عنوان مثال، رشته‌های مرتبط با هوش مصنوعی، مانند علم داده و یادگیری ماشین، می‌توانند فرصت‌های شغلی با دستمزد بالا برای زنان فراهم کنند. اما برای بهره‌مندی کامل از این فرصت‌ها، باید تلاش‌هایی برای افزایش حضور زنان در رشته‌های STEM (علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات) صورت گیرد.

همچنین هوش مصنوعی با ایجاد فرصت‌های شغلی جدید در حوزه‌های فناوری و داده، می‌تواند به افزایش مشارکت زنان در بازار کار کمک کند. طبق گزارش‌های اخیر، زنان در حال حاضر تنها ۲۲ درصد از متخصصان هوش مصنوعی در سراسر جهان را تشکیل می‌دهند(۴). افزایش ۵ درصدی این رقم در دهه گذشته، نشان‌دهنده پیشرفت تدریجی در این زمینه است(۴).

تشویق زنان به ورود به این حوزه از طریق آموزش و ترغیب از دوران کودکی، می‌تواند به کاهش شکاف جنسیتی کمک کند.

راهکارهای حقوق بشری

برای استفاده از مزایای هوش مصنوعی در احقاق حقوق زنان، باید چندین راهکار حقوق بشری اتخاذ شود:

1. آموزش حقوق بشر: آموزش مفاهیم حقوق بشر به توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی برای جلوگیری از سوگیری‌های جنسیتی ضروری است.(۵)
2. دسترسی برابر به آموزش: فراهم کردن فرصت‌های آموزشی برابر برای زنان در حوزه‌های فناوری و هوش مصنوعی می‌تواند به کاهش شکاف جنسیتی کمک کند.(۴)
3. توسعه الگوریتم‌های عادلانه: تلاش برای توسعه الگوریتم‌هایی که از سوگیری‌های جنسیتی به دور باشند، ضروری است. (۵)

نتیجه‌گیری

هوش مصنوعی هم فرصت‌ها و هم تهدیدهای زیادی برای زنان به همراه دارد. با اتخاذ راهکارهای مناسب و توجه به حقوق بشر، می‌توان از مزایای این فناوری برای برابری جنسیتی استفاده کرد. در نهایت، هوش مصنوعی یک ابزار است و مانند هر ابزار دیگری، می‌تواند برای اهداف خوب یا بد استفاده شود. برای اطمینان از اینکه هوش مصنوعی به ابزاری برای تقویت برابری جنسیتی تبدیل شود، باید به مواردی مانند رفع سوگیری در داده‌ها، آموزش مهارت‌های لازم به زنان و ایجاد سیاست‌های حمایتی توجه ویژه‌ای شود. آینده زنان در عصر هوش مصنوعی به چگونگی مدیریت و هدایت این فناوری بستگی دارد.